Czy zastanawialiście się kiedyś jak stara jest praktyka zdobienia jajek? Jak się okazuje nie wywodzi się nawet z chrześcijaństwa sięga ona bowiem już starożytności. Pierwsze znalezione dekorowane jajka pochodzą z Asyrii i liczą ponad 5.000 lat, wykopaliska dowiodły, że niewiele młodsze są jajka pochodzące z Egiptu, Persji, Rzymu i Chin.
Do Europy zwyczaj zdobienia jaj został przyniesiony przypuszczalnie przez Persów. Najstarsze pisanki odnalezione na ziemiach polskich pochodzą z końca X wieku i zostały odkryte podczas wykopalisk archeologicznych na opolskiej wyspie Ostrówek, gdzie odkryto pozostałości grodu słowiańskiego.
Od wieków jajka zdobiono w celach magicznych. W ludowych wierzeniach zwyczaj ten uważany był za jeden z warunków zapewnienia ciągłości świata, a także nadawano mu właściwości uzdrawiające. Swego czasu tą głęboko zakorzenioną prasłowiańską wiarę w magiczną moc jaja chrześcijańscy duchowni starali się wyplenić. Do XII wieku próbowano wprowadzać zakazy spożywania jajek w czasie wielkanocnym, aby nie przywoływać jakichkolwiek skojarzeń z wierzeniami pogańskimi. Ale nie mogąc zwalczyć starodawnych obrzędów, Kościół w końcu je wchłonął, ogłaszając, że poświęcone pisanki mogą zostać spożyte jako symbol Zmartwychwstania.
W motywach zdobniczych ukryta była bogata symbolika: elementy solarne odwoływały się do takich wartości jak odrodzenie i wieczność, figury geometryczne były znakiem nieskończoności. W starożytnym Egipcie jajka zdobiono wizerunkami skarabeuszy z dwoma postaciami ludzkimi. W Sudanie natomiast zamieszczane były cytaty z Koranu. Misternymi miniaturami przedstawiającymi kwiaty wiśni, chryzantem, ptaków dekorowane były chińskie pisanki.
Ważną rolę odgrywała również barwa jajek i miała ona swoje znaczenie symboliczne. Czerwień i biel wyrażała szacunek dla duchów opiekujących się domem, a umieszczenie ich na jajku miało zapewnić dostatek i miłość w rodzinie. czerń i biel odnosiła się natomiast do duchów ziemi, które opiekowały się plonami. Zieleń nawiązywała do odrodzenia przyrody i miłości, która wraz z rodzinnym szczęściem ukryta jest w brązie. Aby uzyskać ceglastobrązową barwę Słowianie gotowali jajka w wywarze z dodatkiem ochry lub łupin z cebuli.
Dominującą barwą pisanek w kulturze chrześcijańskiej była czerwień. Na czerwono barwili jaja chrześcijanie pierwszych wieków w Armenii, w Austrii do I wojny światowej wyłącznie czerwone były wielkanocne jajka, a w kościele prawosławnym to do dziś tradycyjny kolor pisanki. Na pamiątkę zmartwychwstania kolor czerwony stał się symbolem zwycięstwa, radości i dobrych wiadomości.
Pisanka zawsze będzie symbolizować wiosnę, przebudzenie do życia, zwycięstwo światła nad chłodem i ciemnością, zimą i nocą, a ten prastary magiczny symbol jest też piękną tradycją, którą powinniśmy kontynuować.
Do Europy zwyczaj zdobienia jaj został przyniesiony przypuszczalnie przez Persów. Najstarsze pisanki odnalezione na ziemiach polskich pochodzą z końca X wieku i zostały odkryte podczas wykopalisk archeologicznych na opolskiej wyspie Ostrówek, gdzie odkryto pozostałości grodu słowiańskiego.
Od wieków jajka zdobiono w celach magicznych. W ludowych wierzeniach zwyczaj ten uważany był za jeden z warunków zapewnienia ciągłości świata, a także nadawano mu właściwości uzdrawiające. Swego czasu tą głęboko zakorzenioną prasłowiańską wiarę w magiczną moc jaja chrześcijańscy duchowni starali się wyplenić. Do XII wieku próbowano wprowadzać zakazy spożywania jajek w czasie wielkanocnym, aby nie przywoływać jakichkolwiek skojarzeń z wierzeniami pogańskimi. Ale nie mogąc zwalczyć starodawnych obrzędów, Kościół w końcu je wchłonął, ogłaszając, że poświęcone pisanki mogą zostać spożyte jako symbol Zmartwychwstania.
W motywach zdobniczych ukryta była bogata symbolika: elementy solarne odwoływały się do takich wartości jak odrodzenie i wieczność, figury geometryczne były znakiem nieskończoności. W starożytnym Egipcie jajka zdobiono wizerunkami skarabeuszy z dwoma postaciami ludzkimi. W Sudanie natomiast zamieszczane były cytaty z Koranu. Misternymi miniaturami przedstawiającymi kwiaty wiśni, chryzantem, ptaków dekorowane były chińskie pisanki.
Ważną rolę odgrywała również barwa jajek i miała ona swoje znaczenie symboliczne. Czerwień i biel wyrażała szacunek dla duchów opiekujących się domem, a umieszczenie ich na jajku miało zapewnić dostatek i miłość w rodzinie. czerń i biel odnosiła się natomiast do duchów ziemi, które opiekowały się plonami. Zieleń nawiązywała do odrodzenia przyrody i miłości, która wraz z rodzinnym szczęściem ukryta jest w brązie. Aby uzyskać ceglastobrązową barwę Słowianie gotowali jajka w wywarze z dodatkiem ochry lub łupin z cebuli.
Dominującą barwą pisanek w kulturze chrześcijańskiej była czerwień. Na czerwono barwili jaja chrześcijanie pierwszych wieków w Armenii, w Austrii do I wojny światowej wyłącznie czerwone były wielkanocne jajka, a w kościele prawosławnym to do dziś tradycyjny kolor pisanki. Na pamiątkę zmartwychwstania kolor czerwony stał się symbolem zwycięstwa, radości i dobrych wiadomości.
Pisanka zawsze będzie symbolizować wiosnę, przebudzenie do życia, zwycięstwo światła nad chłodem i ciemnością, zimą i nocą, a ten prastary magiczny symbol jest też piękną tradycją, którą powinniśmy kontynuować.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz